امام زین العابدین هنگام ورود ماه مبارک رمضان می فرمودند: خدایا ما را یاری کن تا روزهای این ماه را روزه بداریم و شبهایش را با نماز و اظهار خاکساری در برابر تو به صبح آوریم؛ تا هیچ روز آن بر غفلت ما و هیچ شب آن بر کوتاهی ما گواه نباشد.
امام سجاد (ع) در دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه اینگونه با پروردگار خویش مناجات می کرد:
«دعا به وقت فرا رسیدن ماه رمضان»
اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى هَدانا لِحَمْدِهِ، وَ جَعَلَنا مِنْ اَهْلِهِ، لِنَکُونَکه از ما بپذیرد، و به سبب آن از ما خشنود شود. و سپاس خداى را که از جمله آن
السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضانَ، شَهْرَ الصِّیامِ، وَ شَهْرَ الِاْسْلامِ،
راهها، ماه خود ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام،
وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیامِ، الَّذى
ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى که
اَنْزَلَ فیهِ الْقُرْانَ، هُدىً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى
قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم، و بودن نشانههایى روشن از هدایت و مشخص شدن حق از
وَ الْفُرْقانِ، فَاَبانَ فَضیلَتَهُ عَلى سآئِرِ الشُّهُورِ بِما جَعَلَ لَهُ
باطل، و بدین جهت برترى آن ماه را بر سایر ماهها بر
مِنَ الْحُرُماتِ الْمَوْفُورَةِ، وَ الْفَضآئِلِ الْمَشْهُورَةِ، فَحَرَّمَ
پایه احترامات فراوان، و فضیلتهاى آشکار روشن نمود، پس آنچه را
فیهِ مااَحَلَّ فى غَیْرِهِ اِعْظاماً، وَ حَجَرَ فیهِ الْمَطاعِمَ وَالْمَشارِبَ
در زمانهاى دیگر حلال بود حرام کرد، و براى اکرام آن خوراکیها و آشامیدنیها را
اِکْراماً، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لایُجیزُ - جَلَّ وَ عَزَّ - اَنْ
منع نمود، و براى آن زمان معیّنى قرار داد که حضرتش - جلّوعز - اجازه نمىدهد
یُقَدَّمَ قَبْلَهُ، وَ لایَقْبَلُ اَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ، ثُمَّ فَضَّلَ
از آن پیش افتد، و نمىپذیرد که از آن پس افتد، سپس یکى از
لَیْلَةً واحِدَةً مِنْ لَیالیهِ عَلى لَیالى اَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمّاها لَیْلَةَ
شبهایش را بر شبهاى هزار ماه فضیلت و برترى داد، و آن را شب
الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فیها بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ
قدر نامید، که در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان براى هر امرى نازل
اَمْرٍ، سَلامٌ، دآئِمُ الْبَرَکَةِ اِلى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلى مَنْ یَشآءُ
مىگردند، و آن شب سلامتى و برکت پیوسته است تا سپیده دم بر هر کس
مِنْ عِبادِهِ بِما اَحْکَمَ مِنْ قَضآئِهِ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ
از بندگانش که بخواهد به جهت قضایش که لازمالاجراء دانسته است. بار الها بر محمد و آلش
وَ الِهِ، وَ اَلْهِمْنا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ اِجْلالَ حُرْمَتِهِ، وَ التَّحَفُّظَ
درود فرست، و معرفت برترى این ماه و بزرگداشت احترامش، و خوددارى از محرمات
مِمّا حَظَرْتَ فیهِ، وَ اَعِنّا عَلى صِیامِهِ بِکَفِّ الْجَوارِحِ عَنْ
در آن را به ما الهام کن، و ما را به روزه داشتن آن با حفظ جوارح از
مَعاصیکَ، وَ اسْتِعْمالِها فیهِ بِما یُرْضیکَ، حَتّى لا نُصْغِىَ
گناهان، و به کار بردن آنها در آنچه که تو را خشنود مىنماید یارى ده، تا با گوشمان
بِاَسْماعِنا اِلى لَغْوٍ، وَ لا نُسْرِعَ بِاَبْصارِنا اِلى لَهْوٍ، وَ حَتّى
به گفتار لغو گوش نکنیم، و با چشمانمان به تماشاى لهو نشتابیم، و
لانَبْسُطَ اَیْدِیَنا اِلى مَحْظُورٍ، وَ لانَخْطُوَ بِاَقْدامِنا اِلى
دستهایمان را به حرامى دراز نکنیم، و - به سوى ممنوع
مَحْجُورٍ، وَ حَتّى لا تَعِىَ بُطُونُنا اِلاّ ما اَحْلَلْتَ، وَ لاتَنْطِقَ
تو گام برنداریم، و شکمهایمان جز به حلال پر نشود، و زبانمان
اَلْسِنَتُنا اِلاّ بِما مَثَّلْتَ، وَ لانَتَکَلَّفَ اِلاّ ما یُدْنى مِنْ ثَوابِکَ،
به غیر آنچه تو گفتهاى گویا نگردد، و جز در کارى که به ثواب تو نزدیک مىکند به کوشش برنخیزیم،
وَ لانَتَعاطى اِلاَّ الَّذى یَقى مِنْ عِقابِکَ، ثُمَّ خَلِّصْ ذلِکَ کُلَّهُ
و جز آنچه از عقوبتت نگاه دارد فرا نگیریم، آنگاه این همه را
مِنْ رِئآءِ الْمُرآئِینَ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعینَ، لا نَشْرَکُ فیهِ اَحَداً
از خودنمایى ریاکاران، و شهرتخواهى شهرتطلبان خالص و پاک گردان، به گونهاى که کسى را با تو در این امور
دُونَکَ، وَلانَبْتَغى فیهِ مُراداً سِواکَ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ
شریک نکنیم، و مقصد و مقصودى غیر تو نداشته باشیم. بارالها بر محمد و آلش
وَ الِهِ، وَ قِفْنا فیهِ عَلى مَواقیتِ الصَّلَواتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا
فرست، و ما را در این ماه بر اوقات نمازهاى پنجگانه به نحوى که حدودش را
الَّتى حَدَّدْتَ، وَ فُرُوضِهَا الَّتى فَرَضْتَ، وَ وَظآئِفِهَا الَّتى
معین نمودى، و واجباتش را مقرر فرمودى، و شروطش را
وَظَّفْتَ، وَ اَوْقاتِهَا الَّتى وَقَّتَّ، وَ اَنْزِلْنا فیها مَنْزِلَةَ
بیان کردى، و اوقاتش را تعیین نمودى آگاه و بینا ساز، و ما را در مرتبه آنانى قرار ده که
الْمُصیبینَ لِمَنازِلِها، الْحافِظینَ لِاَرْکانِها، الْمُؤَدّینَ - لَها فى
به مراتب آن رسیدهاند، و ارکانش را نگهبانند، و آن را در اوقات خود
اَوْقاتِها عَلى ما سَنَّهُ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ - صَلَواتُکَ عَلَیْهِ
بپا مىدارند، آن طور که پیامبرت - که صلوات تو بر او و
وَ الِهِ - فى رُکُوعِها وَ سُجُودِها وَ جَمیعِ فَواضِلِها عَلى اَتَمِّ
آلش باد - تشریع فرموده، در رکوع و سجود و همه آداب و درجات عالى فضیلتش، با کاملترین
الطَّهُورِ وَ اَسْبَغِهِ، وَ اَبْیَنِ الْخُشُوعِ وَ اَبْلَغِهِ، وَ وَفِّقْنا فیهِ لِاَنْ
طهارت و تمامترینش، و روشنترین مراتب خشوع و رساترینش، و ما را در این ماه توفیق ده تا
نَصِلَ اَرْحامَنا بِالْبِرِّ وَالصِّلَةِ، وَاَنْ نَتَعاهَدَ جیرانَنا بِالْاِفْضالِ
به خویشاوندان خود نیکى و پیوند کنیم، و به همسایگان از راه احسان و بخشش
وَ الْعَطِیَّةِ، وَ اَنْ نُخَلِّصَ - اَمْوالَنا مِنَ التَّبِعاتِ، وَ اَنْ نُطَهِّرَها
رسیدگى کنیم، و اموال خود را از مظالم پاک نمائیم، و با بیرون کردن
بِاِخْراجِ الزَّکَواتِ، وَ اَنْ نُراجِعَ مَنْ هاجَرَنا، وَ اَنْ نُنْصِفَ
زکات آن را پاکیزه کنیم، و با آن کس که با ما قهر کرده آشتى کرده، و با کسى که به ما ستم نموده به
مَنْ ظَلَمَنا، وَ اَنْ نُسالِمَ مَنْ عادانا، حاشى مَنْ عُودِىَ فیکَ
انصاف برخاسته، و با دشمن مدارا کنیم، مگر آن که دشمنى با او به خاطر تو و در راه تو
وَ لَکَ، فَاِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذى لانُوالیهِ، وَ الْحِزْبُ الَّذى
بوده، زیرا او دشمنى است که هرگز با وى دوستى ننمائیم، و حزبى است که دل با او
لانُصافیهِ، وَ اَنْ نَتَقَرَّبَ اِلَیْکَ فیهِ مِنَ الْاَعْمالِ الزّاکِیَةِ بِما
صاف نکنیم، و ما را توفیق ده که در آن به تو تقرب جوئیم در سایه اعمال شایستهاى که
تُطَهِّرُنا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَ تَعْصِمُنا فیهِ مِمّا نَسْتَاْنِفُ مِنَ
ما را به آن از آلودگى معاصى پاک نمایى، و در آن از عیوب
الْعُیُوبِ، حَتّى لایُورِدَ عَلَیْکَ اَحَدٌ مِنْ مَلائِکَتِکَ اِلاَّ دُونَ ما
تازه بازدارى، تا هیچ یک از فرشتگانت جز مرتبهاى پائینتر از آنچه ما بجا
نُورِدُ - مِنْ اَبْوابِ الطَّاعَةِ لَکَ، وَ اَنْواعِ الْقُرْبَةِ اِلَیْکَ. اَللَّهُمَّ
آوردهایم از ابواب طاعت و انواع تقرب به سویت به محضرت عرضه نکنند. بارالها،
اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الشَّهْرِ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فیهِ
تو را به حق این ماه رمضان و به حق هر کس که از آغاز تا
مِنِ ابْتِدآئِهِ اِلى وَقْتِ فَنآئِهِ: مِنْ مَلَکٍ قَرَّبْتَهُ، اَوْ نَبِىٍّ اَرْسَلْتَهُ،
پایان آن بندگى تو کرده، از فرشتهاى که او را به مقام قرب خود رسانده باشى، یا پیامبرى که براى هدایت فرستاده باشى،
اَوَ عَبْدٍ صالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ،
یا عبد صالحى که او را برگزیده باشى، سوگند مىدهم که بر محمد و آلش درود فرستى، و
وَ اَهِّلْنا فیهِ لِما وَعَدْتَ اَوْلِیآئَکَ مِنْ کَرامَتِکَ، وَ اَوْجِبْ لَنا
ما را در این ماه به کرامتى که به اولیاء خود وعده دادى سزاوار کن، و آنچه را که براى
فیهِ ما اَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبالَغَةِ فى طاعَتِکَ، وَاجْعَلْنا فى
اهل سعى و کوشش در طاعت و عبادت قرار دادهاى براى ما قرار ده، و ما را در
نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفیعَ الْاَعْلى بِرَحْمَتِکَ. اَللَّهُمَّ
سایه رحمتت در ردیف کسانى قرار ده که استحقاق برترین مرتبه را نزد تو پیدا کردهاند. بارالها
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ جَنِّبْنَا الْاِلْحادَ فى تَوْحیدِکَ،
بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از انحراف در توحیدت،
وَ التَّقْصیرَ فى تَمْجیدِکَ، وَ الشَّکَّ فى دینِکَ، وَ الْعَمى عَنْ
و کوتاهى در ستایش حضرتت، و شک در دینت، و کورى از
سَبیلِکَ، وَ الْاِغْفالَ لِحُرْمَتِکَ، وَ الْاِنْخِداعَ لِعَدُوِّکَ
راهت، و بىتوجهى به حرمتت، و گول خوردن از دشمنت:
الشَّیْطانِ الرَّجیمِ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِذا کانَ
شیطان رانده شده دور ساز. بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و چنانچه
لَکَ فى کُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیالى شَهْرِنا هذا رِقابٌ یُعْتِقُها عَفْوُکَ،
در هر شب از شبهاى این ماه مبارک برایت بندگانى است که بخششت آنان را آزاد مىکند،
اَوْیَهَبُها صَفْحُکَ، فَاجْعَلْ رِقابَنا مِنْ تِلْکَالرِّقابِ، وَاجْعَلْنا
یا گذشتت ایشان را مىبخشد، پس ما را از آن بندگان قرار ده، و ما را براى
لِشَهْرِنا مِنْ خَیْرِ اَهْلٍ وَ اَصْحابٍ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ
ماه رمضانمان از بهترین اهل و یاران محسوب کن. بارالها بر محمد و آلش درود
وَ الِهِ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنا مَعَ امِّحاقِ هِلالِهِ، - وَ اسْلَخْ عَنّا
فرست، و همراه با به سر آمدن ماه رمضان گناهان ما را به سر بر، و با سپرى شدن
تَبِعاتِنا مَعَ انْسِلاخِ اَیّامِهِ، حَتّى یَنْقَضِىَ عَنّا وَ قَدْ صَفَّیْتَنا
روزهاى پایانیش پىآمدهاى گناهانمان را از ما برگیر، تا در حالى از ما بگذرد که ما را از خطاها
فیهِ مِنَ الْخَطیئآتِ، وَ اَخْلَصْتَنا فیهِ مِنَ السَّیِّئاتِ. اَللَّهُمَّ
و لغزشها خالص نموده، و از گناهان پاک فرموده باشى. بار خدایا
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِنْ مِلْنا فیهِ فَعَدِّلْنا، وَ اِنْ زُغْنا فیهِ
بر محمد و آلش درود فرست، و چنانچه ما در این ماه منحرف شویم تو تعدیلمان کن، و اگر از راه درستى بگردیم تو
فَقَوِّمْنا، وَ اِنِ اشْتَمَلَ عَلَیْنا عَدُوُّکَ الشَّیْطانُ فَاسْتَنْقِذْنا مِنْهُ.
استوارمان ساز، و اگر دشمنت شیطان بر ما مسلط گردد تو ما را از او رهایى ده.
اَللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبادَتِنا اِیّاکَ، وَ زَیِّنْ اَوْقاتَهُ بِطاعَتِنا لَکَ،
بارالها این ماه را از عبادتمان سرشار ساز، و اوقاتش را به طاعتمان از تو زینت ده،
وَ اَعِنّا فى نَهارِهِ عَلى صِیامِهِ، وَ فى لَیْلِهِ عَلَى الصَّلوةِ وَالتَّضَرُّعِ
و در روزش ما را به روزه داشتن، و در شبش ما را به نماز و زارى
اِلَیْکَ وَ الْخُشُوعِ لَکَ، وَ الذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ، حَتّى لا یَشْهَدَ
و خشوع در برابر خود، و خوارى به محضرت یارى فرما. تا روزش شاهد
نَهارُهُ عَلَیْنا بِغَفْلَةٍ، وَ لا لَیْلُهُ بِتَفْریطٍ. اَللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنا فى سآئِرِ
غفلت ما، و شبش گواه تقصیر ما نباشد. بار الها ما را در همه
الشُّهُورِ وَ الْاَیّامِ کَذلِکَ ما عَمَّرْتَنا، وَاجْعَلْنا مِنْ عِبادِکَ
ماهها و روزها تا زمانى که زندهمان مىدارى اینچنین قرار ده، و ما را از عباد
الصّالِحینَ الَّذینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فیها خالِدُونَ،
شایسته خود گردان که بهشت را به میراث برند و در آن جاودان باشند،
وَ الَّذینَ یُؤْتُونَ ما اتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ اَنَّهُمْ اِلى رَبِّهِمْ
آن عبادى که هر چه دارند در راه حق مىبخشند در حالى که قلوبشان از اندیشه بازگشت به حضرت ربّ
راجِعُونَ، وَ مِنَ الَّذینَ یُسارِعُونَ فِى الْخَیْراتِ وَ هُمْ
ترسان است، و از کسانى که به جانب خیرات مىشتابند و بدان
لَها سابِقُونَ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، فى کُلِّ وَقْتٍ
سبقت مىگیرند. بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، در هر وقت
وَ کُلِّ اَوانٍ، وَ عَلى کُلِّ حالٍ عَدَدَ ما صَلَّیْتَ عَلى مَنْ
و هر زمان، و در هر حالى، به اندازه درودى که به هر کس
صَلَّیْتَ عَلَیْهِ، وَ اَضْعافَ ذلِکَ کُلِّهِ بِالْاَضْعافِ الَّتى
دیگر فرستادهاى، و چند برابر آن درودها که احدى را قدرت بر شمردن
لا یُحْصیها غَیْرُکَ، اِنَّکَ فَعّالٌ لِما تُریدُ.
آن نباشد، همانا آنچه را تو بخواهى انجام مىدهى.
التماس دعا